Đêm tôi say tôi nằm bản Phố, rượu Bắc Hà ngưng giọt môi em, men hồng my ủ vàng ngô mỗi độ, mà ai về nồng nhớ thủa Lào Cai. Đêm tôi sa
Đêm tôi say tôi nằm bản Phố, rượu Bắc Hà ngưng giọt môi em, men hồng my ủ vàng ngô mỗi độ, mà ai về nồng nhớ thủa Lào Cai. Đêm tôi say bản Phố còn ai...
Từ thị trấn Bắc Hà tôi lại say lả say lơ mà bám lấy con đường uốn lượn tì vai vào sườn núi Hoàng Liên Sơn, nhìn bát ngát thung xanh dưới kia, hoa mận hoa mơ hoa đào lại đang dâng dâng đầy nhựa mà mời chào khách quý. Những ngôi nhà của người Mông như những tổ chim yến cứ bám riết vào vách núi vách đá mà nghễu nghện những tháng ngày Lào Cai.
Đêm Lào Cai, đêm bản phố, đêm hồng my, đêm ngô nếp, đêm những bàn tay thiêm thếp, tong tong giọt béo giọt gầy. Đêm của tôi, đêm say ai, đêm mềm bờ vai, đêm dài cánh mắt, đêm chẳng đi ngang về tắt, đêm tắt mắt giọt buồn, đêm sởi lởi giọt vui. Tôi là ai mà ngang chốn này, tôi là ai mà say nơi này. Là rượu đấy Bắc Hà, là đêm đấy người say bản Phố. Chưng cất từ men hồng my...
Có nhiều khi, ở một nơi nào, nhơn nhao ngày buồn, thườn thượt ngày vui, năm dài tháng ngắn, xòe tay nhìn con đường vắng, nhắm mắt mơ màng bản Phố chiều nao. Nào ai lên chợ một khúc tiêu dao, tôi ướm hỏi đám men nồng còn đang say vào đất, tôi ướm hỏi trái tim em giữa bình minh chất ngất, giọt buồn, giọt tủi Bắc Hà.
Đứng từ một nơi rất xa, ngồi từ một nơi rất xa, tôi ngân nga lòng mình bản Phố, tôi mơ đêm về chảo gang, thùng gỗ, nhóm lửa lò say hạt hồng my. Lại là Giàng Seo Sẩu ngăn bước tôi đi, này ở lại làm trai bản Phố, này ở lại như danh tửu người Mông đã yêu thương chốn này, đã ngả nghiêng chốn này. Mày say, tao say, người người say...
Đã có những ngày tôi theo người dân bản Phố thì thoạt những bãi ngô xanh, lui cui những hạt ngô vàng, nhặt bông hồng my, mà giấu đường đi, uống nước hang Dể, không quên mang về cất rượu. Nhìn Giàng Seo Sẩu trầm ngâm bên thẻ hương đốt đánh dấu thời khắc, bên chiếc thùng gỗ thông cao nửa đầu người, tôi như thấy rượu đang chảy ra từng giọt, nhỏ từ trái tim người Mông.
Này trái tim người Mông mày giấu ở đâu, này mạch nước nguồn cất rượu mày giấu ở đâu, này những bông hồng my mày ken ở đâu, sao rượu về chất ngất, sao men say thơm ngô như hương đang bay lên trên quên tên người Kinh người Mông? Tao ngã dúi đầu, tao say cắm đầu, tao thương tao yêu tao đêm tao nằm bản Phố. Này người Mông mày yêu từ đâu? Này người Mông mày say từ đâu? Đêm đêm tao lên tao say ai hay tao nghiêng như giọt rượu về chầu khi hết tuần hương. Bản Phố đó từng đêm, từng giọt, người Phố đó từng yêu từng thương. Như dòng rượu kia chảy về cuối đường. Những con đường của người Mông, những con đường thấm thoắt tình xuân.
Ai chẳng biết xã bản Phố nằm ở nơi cao nhất của huyện Bắc Hà, Lào Cai. Từ lâu, nơi đây nổi tiếng với nghề nấu rượu ngô men hồng my – loại rượu có vị cay, thơm nồng đặc trưng của người Mông, cay nồng như nỗi nhớ người Mông, cay nồng như yêu thương người Mông, cay nồng như bụng bảo dạ nghĩ về người Mông...
Về nhà người Mông, về người bản Phố mà không được chui vào bếp mà tường tận vị cay men nồng quả là điều đáng tiếc ở đời. Vừa bước vào gian bếp đã thấy mùi men bỗng ngô quấn quýt đâu đây, ngó lên gác bếp những treo thịt xông khói hao gầy quả quyết ứa nguồn dịch vị. Đừng quên người Mông bản Phố sống ở nhà trệt với cấu trúc theo lối xứ lạnh: trong nhà luôn có lò sưởi, có thịt sấy ăn quanh năm, có món "mèn mén", món "thắng cố" độc đáo rướt ráo tâm hồn.
Đêm ấy ngủ lại ở bản Phố, nhiều đêm sau ngỡ đời bản Phố, nhiều năm sau ngỡ mình bản Phố. Say như chưa từng ai quên tay quên chân, đêm rật rật trôi, rượu sôi trong chõ, bỗng rượu hương my tình tứ mà yêu thương hồng cầu. Đêm gác chân sâu, đêm ngủ từ lâu, rượu của người bản Phố Bắc Hà cứ chảy từ giấc mơ tôi mà say mèm vấn vít Lào Cai, mà say mèm quấn quýt tình ai. Đêm hồng lên nhớ, đêm lịm lên thương, đêm nhường nào biết rượu ủ từ đâu, từng giọt nghiêng, từng giọt tràn, mơ màng những gian bếp Bắc Hà bản Phố. Đêm nằm bản Phố, đành say giấc mơ, đêm mờ bản Phố còn tôi còn ai?
